چه نکاتی را برای نگهداری و تعمیر ترانسفرماتور رعایت کنیم؟

بازدید از اجزای ترانسفورماتور برای تعمیر ترانسفورماتور

برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور بر پایه بازدید های عمومی و روتین استوار است. این بازدید ها با عملیات روزانه و یا هفتگی که برای جمع آوری اطلاعات و چک کردن سطح روغن انجام می شوند، متفاوت است. برخی از عملیات های بازدید و نظارت را می توان از طریق سیستم های SCADA  و از راه دور انجام داد، اما به هیچ وجه نباید این سیستم ها جایگزین بازدید های عمومی و روتین شوند. در این مقاله شرایط و نحوه بازدید از اجزای ترانسفورماتورها برای نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور به صورت مختصر آورده شده است.

• بازدید کلی ترانسفورماتور

یک ماه پس از بهره برداری از ترانسفورماتور و نیز هر سال یک بار، بازدید دقیقی از ترانسفورماتور بعمل آورید. چنانچه حرارت و فشار، حتی با تغییرات بارگذاری و تغییرات درجه حرارت در فصول مختلف تغییر نکند، ترانسفورماتور دچار اشکال شده است. این موارد حتما در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور در نظر گرفته شود.

• بازدید از تانک ترانسفورماتور

کلیه قسمت های تانک را از لحاظ وجود نشتی و یا خوردگی چک کنید. تمامی فلانچها، درزگیرها و قسمت پایین تانک اصلی را به دقت بررسی کنید. نقاطی را که در آن خوردگی شدید وجود دارد با ضد زنگ، رنگ کنید.

• کنسرواتور (منبع انبساط)

هر ۳ تا ۵ سال یک بار فلانچ بازرسی کنسرواتور را برداشته و داخل آن را بررسی کنید. در صورتی که در بالای دیافراگم، روغن مشاهده شود نشان دهنده وجود نشتی است. در صورت وجود روغن در انتهای دیافراگم، باید نسبت به تعویض آن اقدام شود.

• ترمومتر ( در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور)

لوله مویی بین چاه ترمومتر و نشانگر را به دقت بررسی کنید. توجه داشته باشید که ترمومتر را نباید در محل تعمیر کرد. ترمومتر را باید هر ۳ تا ۵ سال یکبار برداشته و به صورت زیر تست کرد:

لوله مویین ترمومتر و یک ترمومتر دقیق جیوه ای را با هم و به صورت آویزان در داخل یک مخزن روغن قرار دهید. روغن را با استفاده از یک صفحه داغ کننده گرم کنید. در حین گرم کردن، مرتب آن را تکان دهید. حال افزایش دمای دو ترمومتر را با هم مقایسه کنید. درصورتیکه اختلاف های بین این دو بیشتر از ۵ درجه سانتیگراد باشد، باید نسبت به تعویض ترمومتر اقدام کرد. درصورتیکه ترمومترها تست نشوند و خطاهای آن تصحیح نشود، عمر ترانسفورماتور کاهش یافته و خرابیهای زودرس در آن پیش می آید.

• نشانگر سطح روغن ( در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور)

هر ۳ تا ۵ سال یک بار نشانگر سطح روغن را بررسی کنید. یک آهنربا در پشت صفحه مندرج بگذارید و آن را بچرخانید. با چرخاندن این آهنربا، نشانگر نیز باید بچرخد. در غیر این صورت باید نسبت به تعویض آن اقدام شود.

• فشار شکن

دو نوع از این تجهیز موجود می باشد: نوع دیافراگمی که پس از یک بار عمل کردن باید تعویض شود و نوع فنری که نیازی به تعویض ندارد. این تجهیز هر سال یک بار و همچنین پس از وقوع هر خطا بایستی بررسی گردد. همچنین توجه داشته باشید در صورت تعویض فشار شکن نوع دیافراگمی، حتما باید همان نوع جنس را تهیه کرد. دیافراگم هم باید طوری باشد که در فشاری کمتر از ۵ پوند در اینچ مربع پاره شود.

• رله فشار ناگهانی

این رله برای آشکارسازی افزایش ناگهانی فشار بکار می رود و طوری تنظیم میشود که قبل از فشار شکن عمل کند. هر ۳ تا ۵ سال یک بار مطابق دستورالعمل سازنده و با استفاده از یک اهم متر عملکرد رله را تست کنید.

• رله بوخهلتس ( در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور)

رنگ گازی که در رله جمع می شود، به ما امکان تشخیص ماده ای که گاز از آن ساطع شده است را می دهد.

هر ۳ تا ۵ سال یک بار هنگامی که ترانسفورماتور بی برق شده است، رله را تست کنید. این مورد حتما در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور لحاظ شود.

برای تست این رله شرکت سازنده پوش باتومی در کنا دریچه بوخهلتس قرار داده است که با فشار دادن آن ابتدا کنتاکت آلارم و سپس وقتی پوش باتوم تا انتها به پایین فشرده شود تریپ بوخهلتس ظاهر میشود .

نکته چون در واقع با فشردن این پوش باتوم توپیهای بوخهلتس جابجا میشوند تا تریپ یا آلارم ظاهر شود بعضی مواقع توپیها آزاد نمیشوند و در جای درست خود قرار نمیگیرند در نتیجه تریپ یا آلارم مربوطه ماندگار میشوند پس لازم است با تحریک چند باره پوش باتوم کنتاکتهای مربوطه رل آزاد کرد.

• بوشینگها ( در برنامه نگهداری و تعمیر ترانسفورماتور)

یک ماه پس از بهره برداری و به صورت سالیانه، نمای بیرونی و سطح بیرونی چینی بوشینگها را به منظور وجود هرگونه ترک خوردگی یا آلودگی بررسی کنید. حدود ۹۰% عیوب بوشینگها به دلیل ورود رطوبت از طریق درزگیرهای بوشینگها و ترک خوردگی آنها می باشد. هر ۳ تا ۵ سال یک بار، یک بازدید فیزیکی از بوشینگها بعمل آورید و آن را پاک کنید. در صورت نشستن رسوبات روی بوشینگ، از مقداری گریس برای کاهش خطر شکست الکتریکی استفاده کنید. در نواحی مرطوب، استفاده از واکس چسب سیلیکون بهتر است. آلودگی های سخت روی بوشینگ، نیاز به حلال، برس سیمی فولادی و براق کننده دارد. همچنین از آب با فشار زیاد می توان برای پاک کردن رسوبات قابل حل در آب استفاده کرد.

• رطوبت گیر

یکی از عوامل تخریب روغن ترانسفورماتور که طول عمر آن را به شدت کاهش می دهد، رطوبت موجود در هوا می باشد. برای جلوگیری از ورود هوای مرطوب به داخل ترانسفورماتورهای غیر هرمتیک بر روی منبع انبساط یک محفظه رطوبت گیر نصب گردیده است. این محفظه از مواد رطوبت گیر یا سیلیکاژل پر شده که دو نوع می باشد، یک نوع در حالت عادی صورتی بوده و با جذب رطوبت تدریج به رنگ سبز لجنی تغییر رنگ خواهد داد و نوع دوم در حالت عادی آبی رنگ بوده و با جذب رطوبت تدریجا به رنگ صورتی و سفید در می آیند که در این حالت می بایست ماده رطوبت گیر یا سیلیکاژل تعویض گردد. این ماده با جذب رطوبت موجب می شود همواره هوای خشک وارد ترانسفورماتور گردد. باید دقت شود ضخامت قشر آبی رنگ کمتر از ۳ سانتی متر نباشد که در این حالت باید آن را تعویض نمود. علاوه بر این در محفظه رطوبت گیر در قسمت انتهایی از استانک حاوی روغن (تا سطح مشخص شده روی استانک) جهت جذب گرد و غبار و ذرات معلق هوای ورودی به ترانسفورماتور استفاده شده است.مقدار سلیکاژل داخل دستگاه رطوبت گیر ترانسفورماتور برای استفاده به مدت شش ماه تا یک سال می باشد. این زمان بستگی به اندازه ترانس، میزان بار و شرایط محیط می باشد.