مواردی که در تعمیرات و نگهداری ترانسفورماتور بایستی مورد توجه قرار گیرد
در تعمیرات و نگهداری ترانسفورماتور نکاتی بایستی مد نظر قرار بگیرد که به صورت کوتاه به آنها اشاره شده است. ابتدا باید خاطرنشان ساخت که ترانس ها برای تلفات استاندارد و قابل محاسبه فرکانس اصلی طراحی میگردند و هر گونه تلفات اجباری خارج از مقدار محاسبه شده در برآوردها نادیده گرفته می شود. لذا تلفات ناشی از هارمونیک‌ها و افزایش ولتاژ شبکه برای ترانس مضر میباشد. مگر اینکه در شرایط جدید تقاضای دیگری برای ساخت ترانس ها با قدرت تحمل بیشتر مدنظر باشد. برای مثال می توان هسته ترانس ها را به علت وجود هارمونیک ، بزرگتر از حد فعلی در نظر گرفت. (در حال حاضر ترانس هایی برای تلفات بیشتر طراحی میگردند)
پیشگیری از بروز اضافه بار برای ترانس ها:
انتخاب بهینه قدرت ترانس جهت تغذیه در شبکه بسیار مهم میباشد. در این راستا آگاهی از رفتار بار وبارگیریهای مداوم ترانس در نحوه تصمیم‌گیری حائز اهمیت است. معمولاً ترانس هایی که بارشان کمتر از %۳۰ تا %۴۰ بار نامیشان باشند کم بار و اگر بیشتر از %۷۰ بار نامی باشند پر بار تلقی میگردند. استفاده از ثبات جهت مطالعه و بررسی رفتار بار درمناطق مختلف ، الگوی مناسب از رفتار بار را برای ترانس های شبکه بدست میدهد ومی‌توان با استفاده از آنها به مطالعه شبکه پرداخت. در حال حاضر به علت کمبود نیروی انسانی و وسایل از ترانس های خاص، آمپراژگیری میگردد. بدین صورت که با توجه به آمار فیوزسوزی و افتادن کلیدکل ها در روز قبل ، از آن ترانس ها بارگیری به عمل می‌آید ودر صورت اضافه بار بودن ترانس نسبت به تعویض آن اقدام میشود و ترانس با قدرت بیشتر جایگزین میگردد استاندارد بودن اتصالات در تابلوها و رئوس تیرها و جعبه فیوزها از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و از اضافه بار شدن بی‌مورد ترانسها جلوگیری میکند.
نشت روغن ترانس:
بازدیدهای دوره‌ای و مداوم پستهای توزیع میتواند در این خصوص راهگشا باشد. در بازدیدها ارتفاع روغن در شیشه روغن‌نما، خیسی روی درپوش، رادیاتورها و زیر ترانس ملاک مناسبی از آگاهی نشت روغن میباشد که درحال حاضر این عمل انجام میگیرد.
نفوذ رطوبت:
نمونه‌برداری و تست روغن ترانس ها طی برنامه‌های از پیش تعیین شده اطلاع دقیقی از نفوذ رطوبت به داخل تانک ترانس بدست میدهد. در حال حاضر همراه با تعمیرات خط، ترانس های هوائی و سرویس پستهای زمینی ، نمونه‌گیری وتست روغن انجام میگیرد که طول دوره‌های بازدید و سرویس حدود یک بار در هر سال میباشد ولی با توجه به شرایط جوی برخی مناطق ، طول دوره بازدید باید کاهش یابد. در صورتیکه ترانسفورماتور از نوع کنسرواتوری باشد تغییر رنگ سیلیکاژل آلارمی برای نفوذ رطوبت در ترانسفورماتور است. لذا در برنامه تعمیرات و نگهداری ترانسفورماتور بررسی رنگ سیلیکاژل هم در نظر گرفته شود.
اضافه ولتاژهای موقت:
در شبکه‌های توزیعی که طول فیدرها کوتاه باشد، احتمال بروز اضافه ولتاژهای موقت در این شبکه‌ها وجود ندارد مگر اینکه اضافه ولتاژ از شبکه فوق توزیع سرایت نماید.
آلودگی روغن ترانس:
تست روغن بصورت برنامه‌ریزی شده روش مناسبی برای آگاهی یافتن از آلودگی روغن ترانس است. تست روغن بایستی در برنامه تعمیران و نگهداری ترانسفورماتور بایست لحاظ شود.
اضافه ولتاژهای گذرا:
برای جلوگیری از خسارت ناشی از اضافه ولتاژهای گذرای خارجی (صاعقه) مناسب ترین راه، نصب برقگیر در پستهای هوائی و نقاط ارتباطی سرکابلها و خطوط هوائی میباشد. عملکرد صحیح برقگیرها ترانسها را در مقابل صاعقه حفاظت می‌نماید. کلیدزنی در شبکه‌های توزیع میتواند ولتاژهای گذرایی حدود ۱.۵ برابر ولتاژ نامی را در شبکه بوجود آورد. چنین اضافه ولتاژهایی وقتی به ترانس که دارای اندوکتانس بالایی در برابر اضافه ولتاژها میباشد ، می‌رسند تقویت میگردند، که این موضوع اثر سوء برای ترانسها دارد. علاوه بر دامنه اضافه ولتاژ، پله‌ای بودن آن نیز مضر میباشد ، زیرا دارای هارمونیک‌های زیادی بوده و برای ترانسها مضر است آمار کلیدزنی و مانور در شبکه فشار متوسط کم نبوده و این مانورها ترانسها را از لحاظ عایقی ضعیف می‌نماید و اگر فواصل کلیدزنی کم باشد احتمالا آسیب‌دیدگی ترانسها بیشتر میشود. از آنجایی که تعداد فیدرهای زیاد است و همچنین تجهیزات جداکننده در شبکه کم میباشد یافتن محل عیب و جابجایی بار آن مشکل‌ساز بوده و تعداد کلیدزنی را افزایش میدهد.
برای کاهش تعداد کلیدزنی راه‌حل پیشنهادی ، کاهش بار فیدرها با ایجاد فیدرهای جدید، کوتاه کردن طول فیدرها با ایجاد پستهای فوق توزیع و ایجادنقاطی مجهز به دستگاههای جداکننده مناسب نظیر سکشنالایزر و استفاده از کلید در مسیر فیدرها میباشد. همچنین تنظیم رله‌ها با استفاده از محاسبات اتصال کوتاه شبکه لازم است.
عمر بالای ترانس:
در حال حاضر با تعویض ترانس های با عمر بالا ،ترانس های قدیمی از شبکه جدا شده و بعد از بازیابی به شبکه برمی‌گردند. ولی در عمل ملاحظه میشود تعدادی از ترانس های سرویس شده ، پس از بهره برداری مجدداً معیوب میگردند. لذا ضروریست نظارت بر کیفیت تعمیرات و تستهای لازم، دقیقتر صورت گیرد. اگرروند بازیابی و سرویس ترانس مناسب و دقیق باشد و همچنین با استفاده از تستهای دقیق در اندازه گیری تلفات بی‌باری ترانس می توان از پایداری و سلامت عایق خشک ترانس مطمئن شد. البته لازم به ذکر است، استفاده از لوازمی مثل روغن ترانس مرغوب و واشرهای مناسب جهت آب بندی در بالا بردن عمر ترانس بعد از بازیابی بسیار مؤثر است.
بالا رفتن دمای محیط :
برای تبادل حرارتی بیشتر در فصول گرم در اغلب پستهای زمینی از فن استفاده میگردد، اما برای ترانس های هوائی چنین راهی وجودندارد. اگر هوای محیط گرم شود به علت کاهش اختلاف دمای داخل ترانس و هوای اطراف تبادل حرارتی کم شده و ترانس گرمتر میشود. بنابراین بهترین راه چاره کاهش بارترانس در این مواقع میباشد که در فصول گرم بار ترانس زیر بار نامی باشد، اما متأسفانه پیک بار شبکه هنگام گرما به علت استفاده از کولرهای گازی اتفاق می‌افتد ودر فصول دیگر گاهاً بار ترانسها از %۴۰ بار نامی نیز کمتر میباشد. در برنامه تعمیرات و نگهداری ترانسفورماتور بایستی چک کردن دمای محیط در فصوی و شرایط مختلف لحاظ شود.
جرقه و هارمونیک در اولیه ترانس های توزیع:
در برخی از پست های زمینی به علت شرایط نامناسب ساختمانی و شرایط تابلوهای فرسوده ، روی مقره‌های اتکایی و همچنین در شبکه‌های هوائی روی مقره‌ها و بوشینگ ها قوس هایی بوجود می‌آیدکه گاهاً ماندگار نیز می‌باشند. این قوس ها ریپل‌های ولتاژ را در شبکه بوجودمی‌آورند. جهت جلوگیری از این پدیده‌ها بایستی بازدیدهای دوره‌ای از شبکه و پستهای زمینی و شاخه‌زنی و سرویس به موقع خطوط و پست‌ها را افزایش داده و دقت بیشتری را دراین خصوص مبذول نمود. مطابق با استاندارد، شاخه زنی باید بگونه‌ای باشد که طی فاصله زمانی ۲سال یک بار شاخه زنی انجام گیرد اما با شرایط جوی برخی مناطق و نوع درختان گاهاً در هر سال دو بار شاخه زنی لازم است .
جلوگیری از پاره گی هادی های ترانس:
بیشتر اوقات در حمل نامناسب ترانس، هادیهای ترانس پاره می‌شوند. اگر دقت بیشتری در هنگام حمل ترانس انجام گیرد و در هنگام بارگیری و نصب سعی گردد تا ترانس به آرامی جابجا شود وهنگامی که ترانس بر روی جرثقیل یا هر وسیله جابجا کننده قرار میگیرد بتوان از تکانهای شدید ناشی از جاده جلوگیری نمود و همچنین بار ترانس همواره زیر بار نامی نگه داشته شود، باعث میگردد تا هادیهای ترانس قطع نگردند. اما برای جلوگیری ازپاره گی هادیها ناشی از اتصال کوتاه در سیم‌پیچی اولیه و یا ثانویه ترانس تنها می‌توان به استاندارد نمودن اتصالات ورودی و خروجی ترانس اشاره نمود .
